05.04.2019 - Kentsel dönüþümde geri adým mý?

KENTSEL DÖNÜÞÜMDEN GERÝ ADIM MI?.

Daha önceki yazýlarýmýzda, bu iþin bürokrasisi çok fazla, yoruyor, demiþtik.. Acilen bir sürü anlamsýz evraktan Kentsel Dönüþüm Firmalarý arýnmalýdýr diye de önemli vurgular yapmýþtýk.. Maalesef iyileþtirme gayretleri sarf edilmediði gibi aksine bürokrasi daha da arttý.

Bu abartýlý bürokrasi çýkmazý: tabii ki iþleri uzatýr, çýkmaza sokar, zaman kaybý yaþatýr. En önemlisi þu dönemde, hýz çaðýnda maðduriyetleri hayli artýrýr.. Binlerce inþaat firmasý zarar eder, önüne güvenle bakamaz, umutlar kýrýlýr. Bu da ülkemizi her konuda zarara sokar.. Hele bugünlerde Türkiye vizyonu içinde inþaatýn, yerleþim alanlarýnýn, iþ merkezlerinin yüz aký sayýldýðý bir dönemde bu yanlýþlar ülkemizi plansýzlýk bataklýðýna sokar durur.

Kentsel dönüþüm aslýnda çok iyi baþladý. Ýnsanlarýmýzýn, hatta birçok iþ kolunun umudu oldu. Türkiye’nin çýkýþ noktalarýndan biri konumuna geldi. Çok iyi giderken sanki bir el bu güzel gidiþe dur dedi. Her þey yavaþladý. Halbuki asýl baþta problemler yaþanabilirdi. Çünkü bu yeni bir denemeydi. Ýlk baþlarda çok iyi giden bir iþin daha sonra o tecrübeler üzerine kurgulanarak iyi yol almasý gerekmez miydi?. Lakin, tersi oldu.. Ýþler aksadýkça aksadý ve de çok yavaþladý. Evrak takip edenin sayýsý çalýþandan çok olmaya baþladý. Bu da firmalarda moralsizliði ve tedirginliði artýrdý.

Kentsel dönüþümdeki durmanýn en önemli sebeplerden biri de “kira yardýmý” konusudur. Baþtan çok cömert davranýlmýþtý.. Evraklarýný hazýrlayan, iþi sonuçlandýran hemen herkese kira yardýmý yapýlmýþtý.. Firmalar da iþlerini en güzel þekilde bitirip teslim etmiþlerdi. Herkes memnundu. Bugünlerde artýk kira yardým alýmý sýnýrlandýrýlmýþtýr. Hatta belediyeler henüz baþvuru almamaktadýr. Ýþler bu yüzden çok aksamaktadýr. Suç kimdedir o bile belli deðildir.

 Ýþin aslý þu ki: belediyeler buna hiç hazýr deðildi.. Hala hazýr deðiller.. Kendilerini hazýrlamak için de öyle önemli gayretleri yok.. Bazý belediyelerde ki samimi çabalarla iþ bir yere kadar gelebiliyor ancak.. Ama iþin aslý þu ki: bu iþ bir veya birkaç kiþinin iþi deðil.. Bu baþtan aþaðý: Hükümetin, yetkililerin, belediyelerin ve uygulama yapacak firmalarýn kanun, kural, plan, proje uyumu ve hýzý ile olabilecek bir durumdur.

Ýstanbul, hepimizin malumu ki çok kalabalýk bir þehir.. Ýstanbul için daha özel, daha farklý çözümler bekledik. Biz böyle beklerken maalesef tam tersi oldu: “Ýstanbul Kentsel Dönüþüm Müdürlüðü”nün ilgili üç ayrý binasý tavsiye edilerek ve personeli çok azaltýlarak il müdürlüðüne baðlandý.. Bu konuda açýklama dahi yapýlmalý.. Þimdi söyleyin, bu bir geri adým atma deðil de nedir?

 Bakanlýk, sanki, görevini belediyelere devrederek baþarýsýzlýðýný gizlemeye çalýþmaktadýr..

Ayrýca, arsa sahibi kira beklerken, hükümetin aldýðý harçlar yanýnda belediyelerin baþka adlar altýnda aldýðý ücretler de iþin baþka boyutu.. Yani iþi yokuþa sürenlerin sayýsý arttýkça artýyor..

Herkes de biliyor ki Ýstanbul’da çürük binalar yüz binlerce.. Allah korusun bir deprem 20 milyonluk koca þehri yerle bir eder ve yaþanmaz hale getirebilir.. On binlerce insanýn ölümünü hangi vicdanla bu yetkili ve etkililer seyredebilecek acaba!?. O yüzden tüm seçilmiþler, belediyeler, yetkililer ve atanmýþlar bu konuya acilen eðilmek zorundadýr.. Biz görevimiz ve samimiyetimiz icabý uyarmaya devam edeceðiz..

Bu iþin bizi üzen bir baþka boyutu da: Arsa toplamak ve kentsel dönüþüm alanlarýný tespit etmekte olan firmalarýn uyanýklýðýdýr!.

Ýþler sanki Türk filmlerinde olur gibi bir hal aldý:  bazý firmalar uyanýklýk yapýp kentsel dönüþüm alanlarýný tespit edip halktan arsa toplamaya baþladý. Bu tip rantçýlara fýrsat verilmemelidir. Bu da tabii ki yetkililerin ve devletin görevidir!.

Halkýn haklarý acilen korunmalý.. Çünkü bu rantçýlar çok hýzlý ve çok acýmasýz davranýp halký çok büyük zararlara sokuyor.. Arsalarý birleþtirme adýna bunlar yapýlýyor, bu da belki devletin iþine geliyor ama halk gerçekten çok maðdur ediliyor.. Bu konu hemen çözüme kavuþturulmalý.. Halkýn haklarý sonuna kadar korunmalýdýr. 

Hükümet, çok hýzlý girdiði “Kentsel Dönüþüm”  bütçesini eðer karþýlayamayacaksa, o zaman halk bu konuda bilinçlendirilerek zarara uðratýlmasý önlenmelidir.

Bir de sanki: “devlet inþaatçý” özel sektörle yarýþ yapar hale geldi. Toki hemen her yerde inþaat yapýyor.. Ýnþaat yapacaðý alana karar verdiði an iþ bitiyor.. Ve hýzlý bir yapýlaþma olabiliyor. Ya özel sektör.. Onun önü ha bire kapatýlýyor.. Evrak çokluðu yetmezmiþ gibi bir de yetkililerin duyarsýzlýðý özel sektörü vurdukça vuruyor. Aslýnda bu hükümet iyi biliyor ki: en büyük sükseyi inþaat sektörüyle yaptý.. Bu, ülkemiz ve Ýstanbul’umuz için de çok iyi bir geliþmeydi. Lakin ne olduysa bugünlerde her þey yavaþladý.. Sektörün önü kesilir oldu.

Biz ki iyi niyetle hala bu hatalardan dönülür diye umut ediyoruz.

Yapýlan geri adýmlar bir tane deðil ki. Biz bunlarýn niçin böyle olduðuna, niçin geri adýmlar atýldýðýna bir türlü anlam veremiyoruz.. Kurum  ve kuruluþlar olarak biz bu konuda çalýþmalar yapýp yetkililere raporlar sunup onlarý aydýnlatýyoruz. Ancak, nedendir bilinmez bu konudaki görüþlerimiz çok da muhatap alýnmamaktadýr.. Yoksa herkes bildiðini mi yapmaktadýr!?. 

Mesela bizlerin itirazýna raðmen birçok madde Bakanlýðýn bünyesinden Belediyelerin bünyesine geçirilerek Kentsel dönüþümdeki önemli unsurlar hiçe sayýlmýþtýr. Her þeye yeniden baþlanýr bir tutum içine girilmiþtir. Anlaþýlýyor ki bu konuda “baþta halk olmak üzere” maðdurlar çok artacaktýr.

Biz, acil çözümler için þunlarý önerebiliriz:

1. Öncelikle, Yapý Denetim ve Deprem mühendisliði Derneði olarak biz bu konuda çözüm üretmeye talibiz.. Ýstenirse kapsamlý raporlar hazýrlayabiliriz.

2. Bizim, bu samimi önerilerimiz kanun, yönetmelik ve hazýrlanacak kapsamlý projeler bütçe ile desteklenmelidir.

3. Bu konu ile ilgilenen tüm kurum ve kuruluþlara bir yol haritasý sunmak Bakanlýðýn görevidir.

4. Bakanlýk, Kentsel Dönüþümü Belediyelere býraktým deyip kurtulmaya çalýþmamalýdýr..

5. Belediye meclis kararlarýnýn bu konu ile ilgili kanunlarýn önüne geçmesi engellenmelidir.

6. Bakanlýk: bütçesini ve iþ baþarabilme kapasitesini, bir yýlda ne kadar “Kentsel Dönüþüm” yapabileceðini iyice tespit edip planlamalý ona göre bir uygulama içinde olmalý. Plansýz ve çok yaygýn uygulama maalesef birçok yarým kalmýþ Kentsel Dönüþüm alaný meydana getirmiþ durumdadýr.. Artýk bundan sonra böyle bir hatalara düþülmemelidir..

7. Buna, bir pilot uygulama ile baþlamalýydý, ne yazýk ki böyle olmadý ve buna geç kalýndý. Lakin iþ iþten geçmeden hatadan dönülüp titiz araþtýrmalarla “1. derece Deprem bölgelerine” öncelik verilerek bu pilot uygulamaya derhal geçilmelidir.

8. Özellikle Ýstanbul’da çok planlý, çok titiz, çok hýzlý pilot uygulama deprem risklerinin olduðu yerde hemen baþlatýlmalýdýr.

9. Ayrýca bu yerlerde hazýrlanacak projelerin önüne çýkabilecek engeller önceden belirlenip mevcut mevzuata eklenerek baþlanmasý saðlanmalýdýr.

10. Yetki verilen Lisanslý Kentsel Dönüþüm Firmalarýna bakanlýk tarafýndan riskli alan belirleme çalýþmalarýnda bölgesel görevler vererek desteklemelidir.  Bu çalýþmalarýn ülkemizde  yapýlarýn yenilenmesine  hýz kazandýrýlabileceðini düþünmekteyiz.